Türk Vatandaşlık Hukuku

Türk Vatandaşlık Hukuku öncelikle hak ve kan (jus-sanguinis) ilkesine dayanmaktadır. Türk anne veya Türk babadan doğan (evli veya evlilik dışı) çocuklar doğuştan Türk vatandaşıdır. Türkiye’de Türk vatandaşlığından vazgeçme (veya başka bir ülkenin vatandaşlığını kazanma) niyeti, kişinin ikametgahının en yüksek sivil otoritesine ve yurtdışındaki Türk Konsolosluğuna bir dilekçe ile sunulur. Bu makamlarca işlenen belgeler gerekli işlemler için İçişleri Bakanlığı’na gönderilir.

Vatandaşlığın Tanımı

Türk Anayasası’nın 66. maddesi vatandaşlığı tanımlamaktadır:
Türk devletine vatandaşlıkla bağlı olan herkes Türk’tür.
Türk bir babanın veya Türk bir annenin çocuğu Türk’tür.
Vatandaşlık, kanunun öngördüğü koşullar altında elde edilebilir ve kanunda belirtilen durumlar dışında ele geçirilemez.
Bir Türk vatanseverliğe karşı bir eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan yoksun bırakılamaz.
Vatandaşlıktan yoksun bırakılma ile ilgili karar ve işlemlere itiraz etmek için mahkemelere yapılan başvuru reddedilemez.

Benimseme

Bir Türk vatandaşının evlat edindiği bir çocuk, evlat edinme başvurusu sırasında 18 yaşından küçükse otomatik olarak Türk vatandaşı olur. Bazı durumlarda (zorunlu olmamakla birlikte) yabancı isimlerle Türk vatandaşlığına başvuranlar isimlerini Türkçe (zorunlu olmamakla birlikte Müslüman) isimlerle değiştirirler. Bunu yapanlara örnek olarak futbolcular Colin Kazem Richards ve Muhammed Aurelio verilebilir.

Vatandaşlık Kaybı

Vatandaşlığa geçme ve Türk vatandaşlığının kaybedilmesi İçişleri Bakanlığı tarafından kontrol edilmektedir.

Vatandaşlık Biçimi Olarak “Mavi Kart”

Örneğin Almanya veya Avusturya gibi normalde çifte vatandaşlığa izin vermeyen bir ülkede vatandaşlığa alındıkları için Türk vatandaşlığından vazgeçmek zorunda kalan eski Türk vatandaşları, kendilerine bazı vatandaşlık hakları tanıyan mavi kart başvurusunda bulunabilirler. Türkiye’de yaşama ve çalışma hakkı, toprak veya miras ve diğer şeylere sahip olma hakkı.

Vatandaşlık

Bir yabancı, aşağıdaki koşulların tümünü yerine getirmesi halinde vatandaşlığa kabul için başvurabilir:

Kendi ülkelerinin kanunlarında veya vatansız kişiler söz konusu olduğunda Türkiye kanunlarında tanımlanan çoğunluk çağına erişmişlerdir.
Başvurmadan önce 5 yıl kesintisiz olarak Türkiye’de ikamet etmek.
Türkiye’ye yerleşmek niyetinde ve bunu kanıtlamak için önlemler aldı.
Halk sağlığını tehdit eden herhangi bir hastalıktan arındırılmıştır.
iyi karakterli ol
Türk konuşma yeteneği var.
Türkiye’de geçimini sağlayacak kadar geliri var.
Ulusal güvenlik veya kamu düzeni için bir tehdit oluşturmaz.
Bu şartların yerine getirilmesi yabancıya mutlak Türk vatandaşlığı hakkı vermez.

Üç yıldır bir Türk vatandaşıyla evli olan ve halen bu ortakla evli olan yabancı uyruklular farklı koşullar altında vatandaşlığa başvurabilirler:

Türk bir partnerle yaşıyor (Türk bir partnerin başvuruyu yaptıktan sonra ölmesi durumunda istisnalar kabul edilir).
Evliliği tehdit eden davranışlardan kaçınır.
Ulusal güvenlik veya kamu düzeni için bir tehdit oluşturmaz.
Başarılı bir başvurunun ardından evliliğin sona ermesi durumunda vatandaşlığa geçen eş, evlilik sözleşmesini iyi niyetle imzaladığı sürece Türk vatandaşlığını koruyabilir.

Yatırım Yoluyla Vatandaşlık

5901 sayılı Kanuna ilişkin ek maddelerin 12 Ocak 2017 tarihinde yayımlanmasından itibaren Türkiye’ye yatırım yapan yabancı uyruklulara Türk vatandaşlığına başvuru hakkı tanınacaktır.

Aşağıdaki yatırımlardan birini yapan veya bir koşulu yerine getiren yabancı uyruklular Türk vatandaşlığına başvurabilirler:

En az 3 yıl boyunca satılmayacak en az 250.000 dolarlık bir yatırım.
En az 2 000 000 USD değerinde bir Türk şirketine yatırım.
3 Yıldır çekilmeyen bir Türk bankasına 500.000 USD yatırın.
En az 3 yıl satılamayan en az 500.000 ABD Doları değerinde devlet tahvillerine yatırım yapın.
Yabancı uyruklu bir şirkete ait 100 Türk işçinin istihdamı.
Yukarıdaki koşullardan birini yerine getirmek, Türk vatandaşlığına başvurma hakkını elde etmek için yeterli olacaktır. Yabancı başvuru sahibinin talep ettiği yatırımı devlet tüzel kişiliği izleyecektir. Yatırımın ilgili devlet kurumu tarafından onaylanmasından sonra yabancı vatandaşlığa Türk vatandaşlığı verilir.

Çifte Vatandaşlık

Türkiye’de çifte vatandaşlık (aynı anda iki vatandaşlık hakkına sahip olmak) elde edilebilir, çünkü uluslararası hukukta vatandaşlık edinme konusunda tekdüze kurallar yoktur. Her ülkenin vatandaşlıkla ilgili kendi yasaları vardır ve kendi iç politikasına dayanarak bireylere vatandaşlık verir. Bireyler kendi seçtikleri ya da bu farklı yasaların otomatik olarak uygulanmasıyla çifte vatandaşlığa sahip olabilirler.

Türk yasaları soy üzerinde Türk aileden biri doğum, yurt dışında doğmuş Türk ebeveynlerin biri tarafından doğumla Türk vatandaşlığının yanı sıra satın alma, diğer milletten olursa olsun alarak Türk vatandaşlığını elde izin verir. Türkiye’de doğan yabancı uyruklu çocuklar, ebeveynlerinden biri de Türk vatandaşı olmadıkça veya çocuk vatansız olmadıkça Türk vatandaşlığına başvuramazlar. Yabancı vatandaşlığın kazanılması (veya elde tutulması) Türk vatandaşlığını otomatik olarak etkilemez. Türk kanunlarında çifte vatandaşlıkla doğan vatandaşların yetişkin olduklarında bir vatandaşlığı diğerine tercih etmelerini gerektiren bir hüküm bulunmamaktadır.

Türk Hükümeti, çifte vatandaşlığı var diyen ve Türk vatandaşlarının diğer ülke vatandaşlarına izin verir ederken, Türk Hükümeti (en yakın Türk Büyükelçiliği), ilgili Türk yetkililere, ya da yurtdışındaki konsolosluk ve erkekler (varsa), evlilik cüzdanı ve dört kopya için) vatandaşlık, askerlik görevini tamamlamış Türk doğum sertifikası ve orijinal sertifika yoksa başka bir vatandaşlık isteyenler gerektirir. Çifte vatandaşın Türkiye’ye girerken veya çıkarken Türk pasaportu kullanması zorunlu değildir; Geçerli bir yabancı pasaportla veya bazı vatandaşlar için kimlik kartı ve Türk vatandaşlığı ile seyahat etmesine izin verilir.

Bütün ülkeler çifte vatandaşlığa izin vermediğinden, Türkler bazen başka bir ülkenin vatandaşı olmak istiyorlarsa Türk vatandaşlığından vazgeçmek zorunda kalırlar. Mavi Kartın bir ‘vatandaşlık’ biçimi olduğu yukarıdaki bölüme bakın.

Türk Vatandaşları için Vize Şartları

Vizesiz veya varışta vizesiz giriş Türkiye pasaportu sahipleri için ülkeler ve bölgeler: Türkiye Cumhuriyeti, ücretsiz vize, Varışta vize, elektronik izin, Varışta ve çevrimiçi vize.

Banka kartı gereklidir; Vize Kısıtlamaları Endeksi’ne göre 2019 yılı itibariyle Umuma mahsus Türk pasaportu sahipleri 116 ülkeye vizesiz seyahat edebilir veya varışta vize alabilirler.

Türk vatandaşlarına yönelik vize başvuruları, diğer ülkelerin yetkilileri tarafından Türk vatandaşlarına uygulanan idari giriş kısıtlamalarıdır. 2019 Yılı itibarıyla Türk vatandaşlarının 116 ülke ve bölgeye giriş vizesi veya vizesi bulunmakta olup, Türk pasaportu seyahat özgürlüğü açısından 38. sırada yer almaktadır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Vatandaşlığı

Türkiye ayrıca; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşlarına, bu ülke genel olarak tanınmadığı ve KKTC pasaportlarının bazı ülkelerde geçerli seyahat belgesi olarak kabul edilmediği için özgürce seyahat edebilmeleri için özel bir “Yabancı Pasaport” türü sunmaktadır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları isterlerse Türk vatandaşı olma hakkına sahiptir. Yukarıdaki kriterlerden muaftırlar. Tek şart onların Kıbrıslı Türk, yani Kıbrıslı Türk anne veya Kıbrıslı Türk babadan doğmuş olmalarıdır.